ทุเรียน “ราชาแห่งผลไม้” คือผลไม้ส่งออกที่สร้างรายได้ให้แก่ประเทศไทยสูงสุด ปี 2564 ทุเรียนไทยมีมูลค่าส่งออกสูงถึง 3.5 พันล้านเหรียญสหรัฐ มีอัตราการขยายตัวของการส่งออกสูงถึงร้อยละ 68 โดยสาธารณรัฐประชาชนจีนเป็นประเทศคู่ค้ารายใหญ่ที่สุด นอกจากนี้ในปัจจุบัน Food Traceability หรือการตรวจสอบย้อนกลับและติดตามอาหารโดยเชื่อมโยงข้อมูลตั้งแต่การผลิตวัตถุดิบการแปรรูป จนถึงการกระจายสินค้าสู่ผู้บริโภค นับเป็นกระบวนการสําคัญสําหรับการตรวจสอบย้อนกลับคุณภาพและความปลอดภัยของสินค้าเกษตรและอาหาร และสร้างความเชื่อมั่นให้กับผู้บริโภค
โครงการตรวจสอบย้อนกลับการส่งออกทุเรียนที่ผ่านการรับรองมาตรฐาน GAP จากไทยไปจีน (Traceability of GAP-certified Durian Exports from Thailand to PRC) นำโดย ดร.ชัย วุฒิวิวัฒน์ชัย ผู้อำนวยการศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (เนคเทค) และ ดร.วรรณพ วิเศษสงวน ผู้อำนวยการศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) ในฐานะอนุกรรมการและเลขานุการ คณะอนุกรรมการขับเคลื่อนการพัฒนาเศรษฐกิจ BCG Model สาขาอาหาร วิจัยและพัฒนาโดย ดร.สุพร พงษ์นุ่มกุล หัวหน้าทีมวิจัยการวิเคราะห์พฤติกรรมมนุษย์ และทีมวิจัย จากเนคเทค มีจุดมุ่งหมายเพื่อนำร่องการตรวจสอบย้อนกลับสินค้าเกษตรส่งออกที่มีมูลค่าสูงของประเทศไทย และศึกษาปัจจัยขับเคลื่อนหลัก 2 ปัจจัยของการตรวจสอบย้อนกลับสินค้าเกษตร กล่าวคือ ข้อกำหนดกฎเกณฑ์การส่งออกต่าง ๆ และความต้องการความโปร่งใสของกระบวนการ
โครงการมีวัตถุประสงค์ในการทดสอบการใช้งานระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ เพื่อติดตามทุเรียนจากสวนหรือผู้รวบรวมและบรรจุสินค้า (ล้ง) ผ่านด่านศุลกากรประเทศไทยไปยังศุลกากรประเทศจีน ด้วยการส่งต่อข้อมูลให้สามารถตรวจสอบย้อนกลับได้จากประเทศคู่ค้าตามมาตรฐานการตรวจสอบย้อนกลับสินค้าเกษตร GS1 ทั้งนี้ ธนาคารพัฒนาเอเชีย (Asian Development Bank: ADB) เป็นผู้สนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการผ่านบริษัท Landell Mills Limited สหราชอาณาจักร ห้กับสวทช. ดำเนินงาน โดยสวทช. ทำหน้าที่ประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ศึกษาระบบและกระบวนการที่เกี่ยวข้องกับการส่งออกสินค้าเกษตรมูลค่าสูง ออกแบบส่วนการเชื่อมโยงข้อมูล พัฒนาระบบตรวจสอบย้อนกลับเพื่อใช้ทดสอบในโครงการ และทดสอบการตรวจสอบย้อนกลับทุเรียนจากประเทศไทยไปประเทศจีน โดยมีหน่วยงานพันธมิตรในโครงการประกอบด้วย สำนักการเกษตรต่างประเทศ สำนักงานปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ สำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ (มกอช.) สถาบันอาหาร กรมวิชาการเกษตร กรมส่งเสริมการเกษตร สำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า กระทรวงพาณิชย์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ สถาบันรหัสสากล สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย
