ดร.สิทธิโชค ตั้งภัสสรเรือง รักษาการรองผู้อำนวยการศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (BIOTEC) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) เปิดการสัมมนา NSTDA Crop Database: กุญแจสำคัญสู่การพัฒนาพันธุ์พืชเศรษฐกิจอย่างแม่นยำ ในงานประชุมวิชาการ สวทช. ประจำปี 2568 (NAC2025) ในช่วงภาคเช้าของวันที่ 28 มีนาคม 2568 ที่ผ่านมา ณ ห้องประชุม CC-305 อาคารศูนย์ประชุมอุทยานวิทยาศาสตร์ประเทศไทย (CC) จ.ปทุมธานี โดยมีวิทยากรจากทีมวิจัยนวัตกรรมด้านเทคโนโลยีชีวภาพพืชและการเกษตรแบบแม่นยำ (APBT) กลุ่มวิจัยเทคโนโลยีชีวภาพพืชและการจัดการแบบบูรณาการ (ACBG) ของ BIOTEC ให้การบรรยาย
หัวข้อแรกของการสัมมนา บรรยายโดย ดร.สามารถ วันชะนะ ในเรื่อง “Genome-assisted Breeding for Crop Improvement” ถัดด้วยเรื่อง “NSTDA Crop Database: การเข้าถึงและใช้ข้อมูลเพื่อการวิจัย” โดย ดร.วศิน ผลชีวิน และคุณบุรินทร์ ธัญน้อม และปิดท้ายด้วย ดร.วินิตชาญ รื่นใจชน บรรยายในเรื่อง “Agri-Omics-Plant Breeding Platform กับการใช้ประโยชน์เชิงพาณิชย์”
ทั้งนี้ การสัมมนาหัวข้อ “NSTDA Crop Database: กุญแจสำคัญสู่การพัฒนาพันธุ์พืชเศรษฐกิจอย่างแม่นยำ” เป็นการนำเสนอให้เห็นถึงความสำคัญในการปรับปรุงพันธุ์พืชแบบแม่นยำ ด้วยการนำข้อมูลจากคลังข้อมูลของพืชเศรษฐกิจ และพืชมูลค่าสูงที่รวบรวมไว้ใน “NSTDA Crop Database” เพื่อใช้ในการสนับสนุนการพัฒนาพันธุ์พืชต่าง ๆ ให้ได้ตรงตามความต้องการของผู้ใช้ประโยชน์ มีประสิทธิภาพสูงสุดต่อภาคการผลิต เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม
โดย “NSTDA Crop Database” ประกอบด้วยข้อมูลทางพันธุกรรมระดับจีโนมและฟีโนไทป์ ที่ครอบคลุมต่อลักษณะทางการเกษตรที่ดีและคุณภาพสูง รวมถึงลักษณะที่ต้านทานต่อโรค แมลงศัตรูพืช และสภาพแวดล้อมวิกฤต นอกจากนี้ ยังมีเครื่องมือและการประยุกต์ใช้เพื่อยกระดับการปรับปรุงพันธุ์พืชอย่างแม่นยำ อันเป็นการผลักดันอนาคตของการเกษตรไทยให้ก้าวไกลสู่ความยั่งยืนและแข่งขันได้ในระดับสากล
ในยุคของการเกษตรที่พึ่งพาเทคโนโลยีและข้อมูล ความแม่นยำในการพัฒนาพันธุ์พืชให้ได้ตามความต้องการเป็นปัจจัยสำคัญในการรับมือกับความท้าทายด้านความมั่นคงทางอาหาร การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และความต้องการอาหารที่เพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยคลังข้อมูลพันธุกรรมพืชเศรษฐกิจ (NSTDA Crop Database) ซึ่งพัฒนาโดยไบโอเทค สวทช. เป็นเครื่องมือที่มีบทบาทสำคัญในการผลักดันอนาคตของการพัฒนาพันธุ์พืชอย่างแม่นยำ โดยเฉพาะพืชเศรษฐกิจและพืชมูลค่าสูงที่สำคัญ เช่น ข้าว มะเขือเทศ และข้าวโพด เป็นต้น
ซึ่งคลังข้อมูลพันธุกรรมพืชนี้ได้รวบรวมข้อมูลฟีโนไทป์และจีโนไทป์ของพืชเศรษฐกิจข้างต้น โดยเฉพาะพันธุ์ข้าวไทยกว่า 700 สายพันธุ์ ซึ่งประกอบด้วยข้อมูลความหลากหลายทางพันธุกรรมกว่า 13 ล้านตำแหน่ง และข้อมูลฟีโนไทป์ของลักษณะเด่นกว่า 300 สายพันธุ์ เช่น คุณภาพเมล็ด ความต้านทานต่อโรคและแมลงศัตรูพืช และการปรับตัวต่อสภาพแวดล้อม
นอกจากนี้ คลังข้อมูลพันธุกรรมพืชยังมีเครื่องมือสำคัญที่ประกอบการวิเคราะห์เชิงลึกต่าง ๆ เช่น JBROWSE สำหรับการแสดงผลจีโนม และผลการศึกษา Genome-wide Association Studies (GWAS) เพื่อค้นหาความสัมพันธ์ของยีนกับลักษณะเฉพาะ ข้อมูลเหล่านี้ช่วยให้นักวิจัยและนักปรับปรุงพันธุ์พืชสามารถใช้ประโยชน์ในการพัฒนาพันธุ์พืชที่มีประสิทธิภาพสูง พร้อมทั้งสนับสนุนเป้าหมายของประเทศไทยในการพัฒนาพันธุ์ข้าวที่ให้ผลผลิตสูง ต้านทานต่อปัจจัยแวดล้อม และเหมาะสมกับการปลูกในสภาพแวดล้อมที่หลากหลาย