ดร. วิรัลดา ภูตะคาม สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี สาขาอณูชีววิทยาของพืช เกียรตินิยมอันดับ 1 เหรียญทองSumma cum Laude with Distinction in Research จากมหาวิทยาลัยคอร์แนล และสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอก สาขาอณูชีววิทยาและชีววิทยาของเซลล์ จากมหาวิทยาลัยแสตนฟอร์ด ประเทศสหรัฐอเมริกา หลังจากสำเร็จการศึกษา ดร.วิรัลดา ได้เข้าทำงานเป็นนักวิจัยที่สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ในปี พ.ศ. 2553 ได้รับการแต่งตั้งเป็นหัวหน้าทีมวิจัยจีโนมิกส์ ในปี พ.ศ. 2559 ปัจจุบันได้รับแต่งตั้งดำรงตำแหน่งเป็นผู้อำนวยการศูนย์โอมิกส์แห่งชาติ ในปี พ.ศ. 2567

ดร.วิรัลดา มีประสบการณ์และความเชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีจีโนม โดยเฉพาะอย่างยิ่งการพัฒนาเครื่องหมายโมเลกุลเพื่อการปรับปรุงพันธุ์พืชและสัตว์น้ำที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจ เช่น ปาล์มน้ำมัน มันสำปะหลัง ยางพารา ทุเรียน กุ้งกุลาดำ ผลงานวิจัยที่สำคัญ คือ พัฒนาเทคโนโลยี HybridSure ซึ่งเป็นชุดตรวจดีเอ็นเอสำหรับการตรวจความบริสุทธิ์เมล็ดพันธุ์และระบุเอกลักษณ์พันธุ์พืชที่มีความแม่นยำสูง ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตและกระตุ้นเศรษฐกิจการส่งออกของเมล็ดพันธุ์ลูกผสม

ด้วยความเชี่ยวชาญและผลงานที่โดดเด่น ดร.วิรัลดา ได้รับรางวัลทางวิชาการและนวัตกรรมระดับชาติและนานาชาติ อาทิ รางวัลสภาวิจัยแห่งชาติ ด้านเกษตรศาสตร์และชีววิทยา (พ.ศ. 2560, 2562, 2566, 2567) รางวัลนักเทคโนโลยีรุ่นใหม่ (พ.ศ. 2560) และรางวัลทุนวิจัย UNESCO-L’Oréal For Women in Science (พ.ศ. 2561) และรางวัลทะกุจิ ประเภทนักวิจัยดีเด่น (พ.ศ. 2565) ปัจจุบัน ดร.วิรัลดา เป็นหนึ่งในนักวิจัยหลักของประเทศที่มีบทบาทสำคัญในการพัฒนาเทคโนโลยีชีวภาพระดับชาติ และเป็นที่ปรึกษาด้านการพัฒนาเครื่องหมายโมเลกุลเพื่อการปรับปรุงพันธุ์พืชและสัตว์น้ำของประเทศไทย